Çox
qədim zamanlardan Məkkə şəhərində yerləşən və müsəlmanların qibləsi
sayılan Kəbə Evi çoxsaylı insanların müqəddəs ziyarətgahı olub. Bu
müqəddəs ocaq Yer üzündə tikilmiş ilk ibadət evidir. "Ali-İmran"
surəsinin 96-cı ayəsindən göründüyü kimi, Kəbə ibadət və Tanrıya
tapınmaq üçün tikilmiş ilk evdir: "Həqiqətən, insanlar üçün ilk bina
olunan ev (məbəd) Məkkədəki evdir ki, o, şübhəsiz, bütün aləmlərdən
ötrü bərəkət və doğru yol qaynağıdır".
Kəbənin tikilməsi
Belə
bir rəvayət söylənilir: Adəm (s.ə.s) və Həvva Cənnətdən Yerə
endirildikdə bir-birindən ayrı salınmışlar. Adəm Şri-Lanka adasına
(Seylon), Həvva isə Məkkə şəhərinin yaxınlığına, hazırda Ciddə
limanının yerləşdiyi əraziyə göndərilmişdir. Adəm ilə Həvva yalnız 200
ildən sonra Məkkə ərazisində bir-birinə yenidən qovuşmuşlar. Uzun
ayrılıqdan sonra onlar ilk dəfə Ərəfat dağında bir-birilə tapışır.
Lakin Adəm Cənnətdə ibadət etdiyi məbəddən ayrı düşdüyünə görə çox
darıxırdı. Nəhayət, Allah Öz rəhmətini göstərərək Yerə həmin məbədin
oxşarını endirtmişdir. Adəm orada Allahın buyruğuyla bəşər tarixində
ilk ibadət evini tikib-qurmuşdur. O, haqq dünyasına qovuşandan sonra
həmin məbəd yenidən Yerdən götürülmüşdür. Lakin sonra həmin məbədin
yerində Adəmin oğlu Sif Kəbə evini tikmişdir. Nuh Peyğəmbərin (s.ə.s)
dövründə baş verən tufan nəticəsində bu ibadətgah dağılmışdır. Rəvayətə
görə, Həzrət İbrahim Peyğəmbər (s.ə.s) xanımı Hacərin ölümündən sonra
tez-tez Məkkə ətrafına səfər edib orada qalırdı. Növbəti səfərlərinin
birində Allah ona Adəmin məbədinin yerində Kəbə Evini tikib bərpa
etməyi buyurur. Bu yeri İbrahim Peyğəmbərə Mələk Cəbrail göstərmişdir
və o, Kəbə Evinin tikilməsində İbrahim və onun oğlu İsmayıla kömək
etmişdir. Bununla da ilk insan - Həzrət Adəmin ucaltdığı ibadət ocağı
yenidən bərpa edilmişdir.
Kəbə olduğu kimi
"Kəbə"
ərəb dilində "kub" deməkdir. Sahəsi: 10x12 metr, hündürlüyü isə 15
metrə yaxındır. Kəbənin qapısı təmiz qızıldandır və çəkisi 286
kiloqramdır. Kəbə qara ipəkdən olan parça ilə örtülüdür. Bu örtük ildə
bir dəfə dəyişdirilir. Qapını örtən örtüyün üzərində Qurani-Kərimdən
kəlamlar var.
Tarixdə Kəbə
Qədim
zamanlardan müxtəlif tayfalar Kəbə Evini özləri üçün bütxanaya
çevirmişlər. Məbədin içərisində yüzlərlə büt var idi. Onların arasında
İbrahim Peyğəmbərin və İsa Peyğəmbəri (s.ə.s) əllərində saxlayan Məryəm
Ananın şəkli də var idi. Məkkənin fəthi zamanı Kəbədəki bütlər
Peyğəmbər tərəfindən məhv edildi. Burada yalnız Kəbə Evinə
yapışdırılmış Qara daşı saxladılar. Kəbə bütün müsəlmanların ibadətgahı
elan edildi. Oranı ziyarət etmək isə İslamın başlıca şərtlərindən biri
oldu. Beləliklə, İslam sivilizasiyasının ərsəyə gəldiyi ilk
vaxtlardan - 632-ci ildən başlayaraq Məkkəni və oradakı ən qədim ibadət
ocağı olan Kəbə Evini ziyarət etmək mərasimi müsəlmanlar tərəfindən
daha geniş icra edilməyə başlanmışdır. Bu ayin Həcc ziyarəti adı ilə
məşhurdur. Allah"Ali-İmran" surəsinin 96-97-ci ayələrində buyurur: "Orada
aydın nişanələr - İbrahimin məqamı vardır. Ora daxil olan şəxs
əmin-amanlıqdadır. Onun yoluna gücü çatan hər bir kəsin həccə gedib o
evi ziyarət etməsi insanların Allah qarşısında borcudur".
Meteorit, yoxsa cənnət bağından endirilən daş?
Bir
sıra alimlər belə hesab edirlər ki, Kəbədəki Qara daş möhkəm
energetikaya malik meteoritdir. Bəzi alimlər isə belə fikir irəli sürür
ki, bu daşda çatlar olduğu üçün o, dəmir deyil. Digər tərəfdən, suda
batmadığına görə, daş meteorit ola bilməz. Analoci arqumentlər bu daşın
meteorit olmamasını, məsələn, bazalt və ya əqiq olmasını da inkar edir. Geoloqlar
Qara daşın meteorit olduğunu iddia etsələr də, bəzi inanclı müsəlmanlar
bu daşın səmadan, cənnət bağlarından endirildiyinə inanır. Onlar bu
daşın Həzrət Adəmə Cənnətdən qovulduqdan sonra günahlarının
təmizlənməsi üçün göndərildiyini düşünür.
Kəbə-Qiblə
Tarixi
məlumatlara görə, Məhəmməd Peyğəmbər hələ hicrətdə - Mədinə şəhərində
olarkən Allah buyurmuşdur ki, müsəlmanlar namaz qıldıqları zaman
üzlərini Kəbəyə çevirsinlər. Həmin vaxta qədər müsəlmanlar ibadət
zamanı üzlərini Beytül-Müqəddəsə, Qüds şəhərinə tuturdular. Buna dair Allah-Təala "Bəqərə" surəsinin 149-cu ayəsində belə buyurmuşdur: "Hər
hansı bir yerə gəldikdə (namaz vaxtı), üzünüzü Məscidül-Hərama (Kəbəyə)
tərəf çevirin! Çünki Rəbbin tərəfindən göstərilən bu qiblə Haqqdır!.."
Kəbə və Məkkə bütün qurunun mərkəzidir
Misir
mütəxəssisi, Qahirə Universitetinin professoru doktor Hüseyn Kəmaləddin
elmi olaraq sübut etmişdir ki, vulkanik fəaliyyət nəticəsində ilk dəfə
quru məkan məhz Kəbənin olduğu yerdə yaranıb. Həmin vaxta qədər isə
bütün planet su ilə örtülmüşdür. Quru ərazilər buradan yayılmağa,
genişlənməyə başlanmışdır. Uzun araşdırmalar nəticəsində 1977-ci ildə
Kəbə və Məkkənin bütün quru ərazilərin mərkəzi olduğu rəsmi surətdə
sübut edilmişdir. Məlum olmuşdur ki, Kəbənin dayandığı nöqtədə Yerin
maqnit mərkəzi yerləşir. Maraqlıdır ki, Yerin maqnit qütbləri dəyişdiyi
halda, Kəbədəki maqnit mərkəzi əvvəlki kimi qalır. Bu, dünyanın hər bir
nöqtəsindən Kəbəyə olan istiqaməti (qibləni) ölçəndə müəyyən
olunmuşdur. Alimlərin təəccübünə səbəb olan fakt bu olmuşdur ki, qiblə
maqnit xətlərin (onlar bütün istiqamətlərdən Məkkəyə, Kəbəyə yönəlir)
istiqaməti ilə üst-üstə düşür. Bundan başqa, Hüseyn Kəmaləddin müəyyən
etmişdir ki, Yerin həqiqi maqnit meridianı hər kəsin düşündüyü kimi,
İngiltərədən, Qrinviç şəhərindən deyil, Məkkədən keçir. Məlum olmuşdur
ki, Qrinviç meridianı maqnit qütblərin dəyişməsi ilə yerini dəyişir,
lakin Kəbədən keçən meridian öz yerində qalır. Belə ki, Yerin maqnit
oxu məhz Kəbədən keçir. Bir maraqlı faktı da nəzərinizə çatdırmaq
istərdik. Elmi olaraq sübut edilmişdir ki, insan bədənində maqnit
meridianlar mövcuddur. Bu meridianların Yerin maqnit xətləri ilə
üst-üstə düşüb-düşməməsindən asılı olaraq, insan orqanizminə müsbət və
ya mənfi təsir olunur. Bəlkə də bu, namaz qılarkən üzü qibləyə tərəf
dayanmağın səbəblərindən biridir. Məlumdur ki, Peyğəmbərimiz mümkün
qədər çox üzüqibləyə dayanmağa çalışardı; harada olur-olsun, nə
etdiyindən asılı olmayaraq, məsələn, moizə və ya dua edərkən, dəstəmaz
alarkən, hətta yatdığı zaman üzüqibləyə - Kəbə Evinə doğru yönələrdi.
Zəm-zəm çeşməsi
Kəbənin
qapısı ilə üzbəüz müqəddəs Zəm-zəm çeşməsi yerləşir. Həzrət İbrahimin
Hicazda qoyub-getdiyi körpəsi İsmayıl və onun anası Hacər susuzluqdan
əziyyət çəkərkən möcüzə baş vermişdir. Körpə susuzluğa dözməyib
ağlayır, ayaqlarını yerə döyürdü. Və elə bu zaman onun ayaqları
altından su fəvvarə vurmuşdur. Çeşmənin suyu şəfaverici sayıldığı üçün,
Kəbə Evinə gələn zəvvarlar, adətən, xüsusi qablarda Zəm-zəm suyunu
özləri ilə vətənlərinə aparırlar.
QARA DAŞ
İndi
həmin Qara daş Kəbənin cənub-qərb küncündə yerləşir. Bəzi rəvayətlərə
görə, daş əvvəl ağ rəngdə olub və bir çox günahkar insanların ona
toxunması nəticəsində zaman keçdikcə qaralıb. Zəvvarlar Həcc mövsümündə
bu daşı öpməyə cəhd edirlər. Buna nail olmadıqda, heç olmasa, ona
toxunmağı özlərinə şərəf hesab edirlər. Maraqlıdır ki, 930-cu ildə
Bəhreyndə məskunlaşmış kərmətilər Qara daşı oğurlayıbmışlar. Yalnız
951-ci ildə bu daş yenidən Məkkəyə qaytarılmışdır. Kəbə iki dəfə
yanmış, 1626-cı ildə isə Məkkəni sel basdıqda, suda batmışdır. Bu
bədbəxt hadisələrdən sonra Qara daş 15 parçaya bölünmüşdür. İndi bu
hissələr sement məhlulu ilə birləşdirilib və gümüş çərçivəyə salınıb.
Daşın görünən hissəsi, təxminən, 16,5x20 sm-dir.